مجوز ISC
معرفی و بررسی کتاب راهنمای جامع آینده نگاری: طراحی، اجرا، پایش و ارزیابی علی چاپرک
معرفی و بررسی کتاب راهنمای جامع آینده نگاری: طراحی، اجرا، پایش و ارزیابی علی چاپرک

«راهنمای جامع آینده‌نگاری: طراحی، اجرا، پایش و ارزیابی» 

  • نویسندگان: علی چاپرک، حمیدرضا افضلی 

  • ناشر: پژوهشگاه نیرو (انتشارات پژوهشگاه نیرو) 

  • سال انتشار: 1400

  • تعداد صفحات: ۲۳۴ صفحه 

  • موضوعات کلیدی: آینده‌نگاری، طراحی راهبرد، مدل‌های استاندارد، اجرای گام‌به‌گام، پایش و ارزیابی

تحلیل و بررسی محتوایی

کتاب «راهنمای جامع آینده‌نگاری» در دو بخش کلیدی تدوین شده و هر بخش به‌صورت هدفمند بخشی از مسیر علمی و عملی آینده‌نگاری را پوشش می‌دهد.

بخش نخست به تبیین و تحلیل مبانی نظری آینده‌نگاری می‌پردازد. این قسمت با بررسی پیش‌فرض‌های فلسفی، اجتماعی و سیاستی، چارچوب فکری لازم برای اجرای آینده‌نگاری را ترسیم می‌کند. نویسندگان تأکید دارند که درک عمیق این مفاهیم، شرط اصلی موفقیت در هر پروژه آینده‌نگاری است و بدون این درک، استفاده از آینده‌نگاری به سطح یک ابزار یا ترفند ساده فروکاسته می‌شود؛ نتیجه‌ای که نه‌تنها مطلوب نیست، بلکه می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری را منحرف کند.

بخش دوم جنبه کاملاً کاربردی دارد و به معرفی «مدل استاندارد طراحی، اجرا، پایش و ارزیابی آینده‌نگاری» می‌پردازد؛ مدلی که مورد پذیرش و توافق متخصصان این حوزه در اروپا و دیگر نقاط جهان است. این بخش که فصول چهارم تا یازدهم کتاب را در بر می‌گیرد، به‌صورت گام‌به‌گام از طراحی اولیه تا ارزیابی نهایی پروژه پیش می‌رود. در هر فصل، اقدامات موردنیاز، گزینه‌های اجرایی و ارتباط منطقی میان بخش‌های مختلف فرآیند به‌روشنی توضیح داده شده تا مخاطب بتواند مسیر کامل یک آینده‌نگاری جامع را طی کند.

نقاط قوت کتاب

  • ساختار مرحله‌ای و عملیاتی، مناسب برای استفاده در پروژه‌های واقعی

  • پوشش کامل زنجیره آینده‌نگاری از مبانی نظری تا ارزیابی نهایی

  • مرجع تخصصی قابل اتکا برای پژوهشگران و مجریان آینده‌پژوهی در کشور

نقل‌قول‌های کلیدی

«بدون درک مبانی نظری آینده‌نگاری و با فروکاستن آن به ترفند… نتیجه‌ای مطلوب به بار نخواهد آمد.»

«مدل استاندارد… راهنمای گام‌به‌گام طراحی، اجرا و ارزیابی آینده‌نگاری است که در هر آینده‌نگاری جامع باید اجرا شود.»

جمع‌بندی و دعوت به مطالعه

«راهنمای جامع آینده‌نگاری» اثری استراتژیک و کاربردی است که با ترکیب تئوری و عمل، مسیر روشن و ساختارمندی را برای پیشبرد پروژه‌های آینده‌نگاری در ایران فراهم می‌آورد. مطالعه این کتاب برای افرادی که می‌خواهند از ایده تا ارزیابی نهایی یک پروژه آینده‌نگاری را به‌طور کامل و علمی مدیریت کنند، به‌شدت توصیه می‌شود.

 


سه شنبه 21 مرداد 1404 (1 هفته قبل )
پیچیدگی فزاینده و تغییرات سریع و روز افزون فناوری ها، نظام حکمرانی و برنامه‌ریزی بلندمدت در کشورها را با چالش جدی مواجه ساخته است و برنامه‌ریزی بلندمدت و راهبردی، مستلزم آگاهی از فرصت‌ها و تهدیدهای آتی و پیش‌نگری در خصوص شیوه رویارویی با آنهاست. هر کشوری برای مواجهه با مشکلات پیش رویش نیازمند پیش دستی در برخورد با رویدادهاست که این مهم با کمک بروندادهای آینده‌نگاری راهبردی تا حد زیادی ممکن می‌شود. ضمن اینکه خود فرایند آینده‌نگاری راهبردی به ایجاد نهادهای یادگیرنده کمک می‌نماید و از این طریق پیاده‌سازی برنامه‌های راهبردی و عملیاتی شدن سیاست‌های کلی نظام حکمرانی را تسهیل می‌کند. ما در این کنفرانس که به صورت ملی برگزار خواهد شد ابتدا به مفاهیم کلیدی حکمرانی و آینده نگاری راهبردی فناوری و نوآوری خواهیم پرداخت و سپس نقش آینده نگاری راهبردی در تعالی و تکامل حکمرانی مورد بازشناسی قرار خواهیم داد. به عبارت دیگر این کنفرانس ضمن پرداختن به مفهوم شناسی حکمرانی و آینده‌نگاری راهبردی فناوری و نوآوری را بررسی می‌کند که چگونه آینده نگاری راهبردی در تعییرات سریع فناوری و نوآوری به چالش های برنامه ریزی کلان در نظام حکمرانی کشور پاسخ می دهد.
پژوهشکده مطالعات فناوری‌های نوین