مدیریت فناوری در جامعه رویکرد ارزیابی سازنده فناوری (۱۹۹۵) با بیش از ۱۰۰۰ استناد علمی
مدیریت فناوری در جامعه رویکرد ارزیابی سازنده فناوری (۱۹۹۵) با بیش از ۱۰۰۰ استناد علمی

مدیریت فناوری در جامعه: رویکرد ارزیابی سازنده فناوری (۱۹۹۵)

ویراستاران: آری ریپ، توماس جی. میسا، یوهان و. شوت

ناشر: انتشارات پینتر، لندن و نیویورک — سال انتشار: ۱۹۹۵

دانلود متن کامل (PDF)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی سازنده فناوری (CTA)، آینده‌نگاری فناوری، سیاست نوآوری، مطالعات علم، فناوری و جامعه (STS)، نوآوری مسئولانه

چکیدهٔ مقاله‌ای-خبری 

کتاب مدیریت فناوری در جامعه: رویکرد ارزیابی سازنده فناوری که در سال ۱۹۹۵ توسط انتشارات پینتر در لندن و نیویورک منتشر شد، یکی از آثار کلاسیک و ماندگار در حوزه «مطالعات علم، فناوری و جامعه» (STS) و «آینده‌نگاری فناوری» محسوب می‌شود. این اثر، مفهوم «ارزیابی سازنده فناوری» (Constructive Technology Assessment - CTA) را به‌عنوان یک چارچوب تحلیلی و اجرایی معرفی می‌کند که هدف آن شکل‌دهی به توسعه فناوری‌ها به‌گونه‌ای است که از همان مراحل اولیه، ابعاد اجتماعی، اخلاقی و سیاسی در طراحی و پیاده‌سازی آنها لحاظ شوند.

اهمیت و جایگاه

در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی، بسیاری از کشورها با موجی از فناوری‌های نوین مواجه بودند که پیامدهای اجتماعی پیش‌بینی‌ناپذیری به همراه داشتند؛ از زیست‌فناوری گرفته تا فناوری اطلاعات. در چنین فضایی، کتاب ریپ، میسا و شوت تلاش کرد پاسخی نهادی و نظری برای این مسئله ارائه دهد: چگونه می‌توان به جای واکنش پس از وقوع مشکلات، از ابتدا مسیر توسعه فناوری را با مشارکت ذی‌نفعان مختلف (سیاست‌گذاران، کاربران، صنعتگران و عموم جامعه) هدایت کرد؟

چارچوب نظری CTA

CTA برخلاف رویکردهای سنتی «ارزیابی فناوری» که بیشتر پس از عرضه محصول یا فناوری انجام می‌شد، بر مداخله در فرآیند نوآوری در همان مراحل طراحی و تحقیق تأکید دارد. ابزارهای کلیدی آن عبارت‌اند از:

  • کارگاه‌های مشارکتی برای گردآوری دیدگاه‌های متنوع.

  • ساخت سناریوهای آینده برای شناسایی مسیرهای احتمالی توسعه.

  • پروتوتایپ‌سازی در زمینه واقعی برای آشکار کردن پیامدها پیش از گسترش وسیع.

این رویکرد بعدها الهام‌بخش مفاهیمی مانند «نوآوری مسئولانه» (Responsible Innovation) و «آینده‌نگاری یکپارچه» شد.

نمونه‌ها و مطالعات موردی

کتاب شامل مجموعه‌ای از مطالعات موردی در حوزه‌های مختلف است؛ از انرژی و زیست‌فناوری گرفته تا فناوری اطلاعات. هر مطالعه نشان می‌دهد که چگونه تعامل زودهنگام میان توسعه‌دهندگان فناوری، کاربران، نهادهای نظارتی و گروه‌های اجتماعی می‌تواند نتایج متفاوت و گاهی پیش‌بینی‌نشده‌ای ایجاد کند.

تأثیرات و ارجاعات

با بیش از ۱۰۰۰ استناد علمی (طبق Google Scholar)، این کتاب یکی از تأثیرگذارترین آثار در حوزه مدیریت فناوری و سیاست‌گذاری نوآوری است. دانشگاه‌ها و مؤسسات سیاست‌گذاری در اروپا و آمریکا آن را به‌عنوان یک منبع مرجع تدریس کرده و بسیاری از مقالات بعدی در حوزه آینده‌نگاری فناوری و نوآوری مسئولانه به آن ارجاع داده‌اند.

جمع‌بندی

کتاب ریپ، میسا و شوت، نقطه عطفی در مطالعات میان‌رشته‌ای فناوری و جامعه بود. این اثر نشان داد که فناوری یک فرایند صرفاً فنی نیست، بلکه مجموعه‌ای از انتخاب‌های اجتماعی است که می‌تواند از ابتدا به شکل مشارکتی و مسئولانه هدایت شود. از این منظر، CTA ابزاری کلیدی برای سیاست‌گذاران و محققان باقی مانده است.

شیوهٔ ارجاع 

ریپ، آری؛ میسا، توماس جی.؛ شوت، یوهان و. (ویراستاران). (۱۹۹۵). مدیریت فناوری در جامعه: رویکرد ارزیابی سازنده فناوری. لندن و نیویورک: انتشارات پینتر.


Managing Technology in Society: The Approach of Constructive Technology Assessment (1995)

Editors: Arie Rip, Thomas J. Misa, Johan W. Schot

Publisher: Pinter Publishers, London & New York — Year: 1995

Download full text (PDF)

Keywords: Constructive Technology Assessment (CTA), Technology Foresight, Innovation Policy, STS, Responsible Innovation

Abstract / News-style Overview 

The edited volume Managing Technology in Society: The Approach of Constructive Technology Assessment, published in 1995 by Pinter Publishers in London and New York, stands as a landmark in the interdisciplinary fields of Science, Technology, and Society (STS) studies and technology foresight. It introduced the concept of Constructive Technology Assessment (CTA) as both an analytical framework and a practical governance tool, aimed at embedding social, ethical, and political dimensions into the earliest stages of technological development.

Significance

During the 1980s and 1990s, societies were confronted with waves of emerging technologies—biotechnology, information technology, and advanced materials—that carried profound yet uncertain societal impacts. Conventional approaches to technology assessment (TA) largely operated in a reactive mode, evaluating risks and implications after technologies were already diffused. By contrast, Rip, Misa, and Schot offered a proactive vision: technologies could be steered toward socially desirable pathways if societal actors were engaged early on.

Conceptual Framework of CTA

CTA is distinctive in that it emphasizes early-stage intervention in research and innovation. Its core instruments include:

  • Stakeholder workshops, designed to elicit diverse perspectives and values.

  • Scenario building, to anticipate possible futures and alternative trajectories.

  • In-context prototyping, to surface unintended consequences before widespread adoption.

This participatory model has influenced subsequent approaches such as Responsible Research and Innovation (RRI) and integrated foresight methodologies.

Case Studies

The book compiles a variety of empirical case studies, covering fields such as energy policy, biotechnology, and information systems. Each study demonstrates that early, structured interaction between developers, users, regulators, and civil society actors can redirect or refine technological trajectories, often mitigating risks or unlocking unforeseen opportunities.

Scholarly Impact

With over 1,000 citations recorded in Google Scholar, the volume remains one of the most influential references in the literature on technology governance and innovation policy. Its framework has been incorporated into policy experiments in the Netherlands, the UK, and beyond, and continues to be cited in discussions on anticipatory governance and sustainability transitions.

Conclusion

Managing Technology in Society marked a turning point in how technology is conceptualized: not as a neutral or purely technical force, but as a social process shaped by human choices and institutional arrangements. By embedding participation and anticipation into innovation, CTA provides a durable strategy for aligning technological progress with societal values. The work remains a cornerstone for scholars, policymakers, and practitioners in STS, foresight, and responsible innovation.

How to Cite 

Rip, A., Misa, T. J., & Schot, J. W. (Eds.). (1995). Managing Technology in Society: The Approach of Constructive Technology Assessment. London & New York: Pinter Publishers.

مراجع تکمیلی / Further Reading

  1. Schot, J. (1997). The past and future of constructive technology assessment. Technological Forecasting & Social Change, 54(2–3), 251–268.
  2. Rip, A. (1995). Constructive Technology Assessment (introductory chapter in the volume).
© [کنفرانس ملی آینده‌نگاری فناوری و نوآوری – ISC] — این صفحه مطابق با استانداردهای Google Scholar  آماده شده است.

سه شنبه 11 شهریور 1404 (1 ماه قبل )
پیچیدگی فزاینده و تغییرات سریع و روز افزون فناوری ها، نظام حکمرانی و برنامه‌ریزی بلندمدت در کشورها را با چالش جدی مواجه ساخته است و برنامه‌ریزی بلندمدت و راهبردی، مستلزم آگاهی از فرصت‌ها و تهدیدهای آتی و پیش‌نگری در خصوص شیوه رویارویی با آنهاست. هر کشوری برای مواجهه با مشکلات پیش رویش نیازمند پیش دستی در برخورد با رویدادهاست که این مهم با کمک بروندادهای آینده‌نگاری راهبردی تا حد زیادی ممکن می‌شود. ضمن اینکه خود فرایند آینده‌نگاری راهبردی به ایجاد نهادهای یادگیرنده کمک می‌نماید و از این طریق پیاده‌سازی برنامه‌های راهبردی و عملیاتی شدن سیاست‌های کلی نظام حکمرانی را تسهیل می‌کند. ما در این کنفرانس که به صورت ملی برگزار خواهد شد ابتدا به مفاهیم کلیدی حکمرانی و آینده نگاری راهبردی فناوری و نوآوری خواهیم پرداخت و سپس نقش آینده نگاری راهبردی در تعالی و تکامل حکمرانی مورد بازشناسی قرار خواهیم داد. به عبارت دیگر این کنفرانس ضمن پرداختن به مفهوم شناسی حکمرانی و آینده‌نگاری راهبردی فناوری و نوآوری را بررسی می‌کند که چگونه آینده نگاری راهبردی در تعییرات سریع فناوری و نوآوری به چالش های برنامه ریزی کلان در نظام حکمرانی کشور پاسخ می دهد.
سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران